SQUASH

SQUASH (DUVAR TENİSİ) TARİHÇESİ

• Squash oyunu, geçen yüzyılın başlarında İngiltere Harrow üniversitesi'nde öğrencilerin bir gün tenis sahasının boşalmasını beklerken biraz oyalanmak için karşılarındaki duvara top atmalarıyla başladı.
• Ritmik çarpma sesleri, öğrenicilerin aklını çelince bu oynama ve oyalanma kısa sürede kişilik kazandı. 1886 yılında oyunu kuralları ve saha boyutları belirlendi.
• 1911'de Squash, Tenis Komitesi tarafından resmen tanındı, oyunun boyutları Bath Kulübü'nün ölçülerine uygun kaldı, kurallarda çok az değişiklik yapıldı.
• Oyun sahası bir tarafı açık, üstü kapalı bir küp veya kutu görünümünde. Tenis sahasından daha küçük boyutlara sahip olan bu kutuda zemin parke, duvarlar tahta veya özel bir alçı sıvasıyla örtülü.
• Giysi ve raket tenise benzer özelliklerde , Squash topu tenis topundan daha küçük, kauçuktan yapılan, çapı 4 cm ve ağırlığı 24 gramdır.
Squash'ın yaygın olduğu ülkeler arasında İngiltere, A.B.D. Yeni Zelanda ve Pakistan sayılabilir.

ISRF(INTERNATIONAL SQUASH RACKETS FEDARATION) KURALLARI

SÜRE :
Oyunculara oyun başlamadan önce 5 dakikalık bir ısınma süresi tanınır. Oyun genellikle 5 set üzerinden oynanır. Setler arasında 1'er dakika, yalnız son set başlamadan önce 2 dakika ara verilir.

SETLER: 
Uluslararası karşılaşmalarda, tekler oyunun her seti 9 sayı için oynanır. Her iki oyuncunun da sayıları 8-8 olursa karşılayan oyuncu "tek sayı" (bu durumda "9" da biter) ya da "çift sayı" ( bu durumda set "10" da biter) diyebilir.

SAYI ALINMASI: 
Yalnız servis atan oyuncu sayı kazanabilir. Sayı, karşılayan oyuncu iyi bir vuruş yapamazsa alınır.
ön duvara doğru yapılan bir vuruşta top, karşı oyuncu ya da raketi tarafından saptırılırsa, vuruşu yapan servis atmış ise, karşılayan ise servis atma hakkını kazanır.

SERVİS ATIŞI: 
İlk servis atma hakkı; kura yolu ile saptanır.
Servis atışını kazanan oyuncu servis atma yerlerinden herhangi birini seçebilir; atışından sayı kazanırsa sonraki servisine diğer servis yerinden atması gerekir.
Bu değişim oyuncu servisi yitirinceye kadar sürer. Servis hakkını yeniden elde ettiğinde yine servis yerini seçebilir. Servis atan oyuncu en az bir ayağını servis kutusu içinde bulundurmalıdır.

SERVİS HATALARI: 
Her oyuncunun tek servis hakkı vardır. Sadece servis atan oyuncunun topu ıskalaması halinde ikinci bir atış yapabilir. İki defa ıskalayan oyuncu servisi kaybeder. Hatalı olarak yapılan servise karşı vuruş yaparsa servis atşı geçerli sayılır. Karşılayan top yere değmeden karşı vuruş yapabilir.

SERVİSİN YİTİRİLMESİ: 
Servis atan oyuncu;
• Topu pervaza ya da altına, oyun alanının belirtilen çizgilerinin dışına, ön duvara çarptırmadan oyun alanının herhangi bir bölümüne atarsa,
• Topa bir kereden çok sayıda vurursa,
• Diğer oyuncu vurmadan topa herhangi bir biçimde dokunursa; servisi kaybeder.
Oyun süresince;
• Oyunculardan birinin vurduşu top ön duvara giderken vuran oyuncu istemeden karşı oyuncuya çarparsa,
• Topa vurmaya hazırlanan oyuncunun pozisyonu karşı oyuncunun , topun kendisine çarpmasından kaçırmasını olanaksız kılıyorsa ya da vuruş yapacak olan oyuncu karşı oyuncuya vurmaktan sakınarak, vuruşunu yapmazsa,

Karşılayan oyuncu servisi hazır değilse;
• Top yerde bulunan herhangi bir nesneye çarpar ya da hasara uğrarsa, oyunun tekrarlanması istenir. Servis yeniden atılır.

ENGELLEME: 
Bir oyuncu (oyuncu çok dar bir alanda oynanmasından dolayı) karşı oyuncuya hareket serbestini ve topu tam olarak görebilme olanağı vermek için elinden gelen çabayı göstermelidir. Hakem bir oyuncunun karşı oyuncuyu engellemekten sakınmak için yeterli çabayı göstermediği kanısına varırsa karşı oyuncuya 1 sayı ya da servis atma hakkı vererek, engelleme yapan oyuncu cezalandırılır.
Topa vuran oyuncu, karşı oyuncu tarafından gereksiz olarak engellendiğinde, topa vurabilmiş bile olsa kendisine sayı ya da servis atışı verilerek engelleme yapan oyuncu cezalandırılır.
Topu görmeyi engellemek, engelleme sayılmaz.

BAŞ HAKEM: 
Hakem oyunun genel yönetmenidir. Turnuva boyunca istekleri ve kuralları karara bağlamakla yetkilidir.

SQUASH SAKATLANMALARINA KARŞI KORUYUCU ÖNLEMLER
Squash yaralanmalarındaki koruyucu önlemler deneylerle, özellikle de bilimsel araştırmalarla saptanmıştır.
çeşitli yazarların öne sürdükleri gibi önlemler, oyuncuların fiziksel uygunluklarını ilgilendiren ve malzemelerini ilgilendirenler diye iki ana gruba ayrılır. Eğer Squash oynayacak kişiler orta yaştaysalar ani ölüm riskini en aza indirmek için kardiovasküler problemler açısından gözden geçirilmelidirler. Bu inceleme fizik muayenenin yanı sıra, kişinin tıbbi hikayesindeki ilgili kısımlarda önemlidir; eforlu EKG de tavsiye edilir. Prörringer'e göre hipertansiyon, kalp kapağı defekti, kalp yetmezliği veya daha önce geçirilmiş kalp krizi olan kişiler Squash oynamamalıdırlar.
Ortopedik ve çarpmaya bağlı yaralanmalardan korunmak için şu önlemler tavsiye edilir:

Oyuncular, özellikle tehlikeli durumlar için, oyun kurallarını çok iyi bilmelidirler.

•Oyuncular doğru bir teknik sahibi olmalıdır, iyi bir atma tekniği hem aşırı kullanmaya bağlı yaralanmaları hem de oyuncu ve rakibin karşılaştığı çarpmaya bağlı yaralanmaları önleyebilmektedir. Bu arada doğru hareket teknikleri ayak bileği, diz ve omuzları da korumaktadır. (Omuz yaralanmalarını;n çoğu, kort duvarına çarpmayla oluşmaktadır.)
• Oyuncular yorgunluğa bağlı yaralanmalardan korunacak şekilde kendi vücutlarını çalıştırmalıdırlar.
• Ayağa ve oyun zeminine iyi adapte olan, uygun ayakkabılar giyilmelidir. Ayakkabılar ayağa yeterli destek, tabanı uygun yastıklama yapmalıdır. Taban gerekli dönüşleri engellemeyecek yapıda olmalıdır.
• Isınma ve soğuma hareketleri diğer bütün sporlardaki gibi Squash'ta da önemlidir. Isınma yalnız genel egzersizi değil, aynı zamanda bacak, sırt, omuz ve kol kaslarına yönelik germe egzersizlerini de kapsamalıdır. Her maç ve sezon arasında da bu egzersizler tekrarlanmaıdır.
• Gözde penetrasyon tehlikesini önlemek için gözlük ve sert lensler kullanılmamalıdır. Gözlük çerçeveleri ve lensler polyamide veya polycarbonate gibi kırılmaya dayanıklı materyalden yapılmalıdır.

SQUASH SPORU VE KURALLARI

Squash, kapalı kort içinde 2 oyuncu ile oynan bir spordur. (Uluslararası turnuvalarda çiftler (4 oyuncu) yapılmaktadır, Türkiye’de büyük kort olmaması sebebiyle yapılamamaktadır)
Squash kortunun zemini parkedir. Bu nedenle Squash ayakkabısının altı siyah tabanlı olmamalıdır. Tenis raketine benzer bir raketi vardır. Ancak tenis raketinden daha uzun, daha küçük kafalı ve daha hafiftir. Squash topu kauçuktan yapılmıştır. Hemen hemen pin pon topu büyüklüğündedir. Top, ancak oyun sırasında ısındıktan sonra normal zıplamaktadır. Kırmızı, mavi, tek sarı noktalı ve iki sarı noktalı olanları vardır. Bunlar zıplama oranlarına göre ayrılmıştır. İki sarı noktalı toplar profesyonel sporcuların kullandığı toplardır. Spor markalarının özellikle bu spor için yapmış olduğu, altı kauçuk ayakkabı modelleri mevcuttur. İstenilen spor kıyafeti giyilebilmektedir. Squash raket ve topları birçok spor malzemesi satan dükkanlarda ve büyük alış-veriş merkezlerinde bulunabilmektedir.
Oyun 9 puan üzerinden ya da 15 puan üzerinden oynanır. Çoğunlukla oynanan şekli 9 puan üzerindendir. 8-8 beraberlikte servis atan taraf karşılayan tarafa tek sayı mı, çift sayı mı diye sorar. Eğer tek sayı ise puan 9’u alan seti kazanır, çift sayı ise 10’u alan seti kazanır. Servis atanın puan alabilmesi mümkündür. Aksi takdirde servis el değiştirir ve servis atanın sayıyı kazanması halinde puan alınır. İstem dışı engelleme (let) olduğu takdirde servis tekrarlanır, eğer bilinçli engelleme (strok) varsa bu kez sayı karşı tarafa verilir.
Setler 3 (2 seti alan galip) ya da 5 (3 seti alan galip) set olarak oynanır. Turnuvalarda genelde ilk tur 3 set üzerinden 2. ve diğer turlar 5 set üzerinden oynanır. Set aralarında 1’er dakikalık dinlenme zamanı vardır. Maç saatine 15 dakika içinde gelmeyen oyuncu hükmen mağlup kabul edilir. Avrupa’daki turnuva maçlarında 2 hakem bulunur.Türkiye’deki turnuvalarda bir hakem bulunur.(Gerekirse bir kişi daha yardımcı hakem olabilir.) Oyun içerisindeki istem dışı engelleme (let) ve bilinçli engelleme (strok) hakem(ler) tarafından değerlendirilir.

9 ALTIN KURAL

1.Kural
DAİMA GÖZÜNÜZ TOPTA VE RAKİPTE OLSUN 
Eğer gözünüz daima topta olmazsa her zaman acemi bir oyuncu gibi oynarsınız.
Rakibiniz topa vururken ve özellikle eğer rakibiniz arkanızdaysa, o, topa vuruncaya kadar hareketlerinden ve kol açış şeklinden yapacağı vuruşu anlamaya çalışınız. Yoksa topu gördüğünüz anda harekete geçmek için çok geç kalmış olursunuz.

2.Kural
DAİMA “T” NOKTASINA HAKİM OLUN 
Vuruşunuzu daima kortun köşe noktalarına hedef almalısınız ki, rakibinizi “T” noktasından uzaklaştırın ve o, vuruşunu yapmak üzere köşelere gittiğinde, siz bir dahaki vuruş için “T” noktasına hakim olarak bekleyişe geçin.

3.Kural
RAKİBİNİZİ KÖŞELERE SÜRÜN
Rakibinizi vuruşlarla köşelere sürebildiğiniz takdirde, siz daima “T” noktasını alırsınız. Böylece rallilerde siz hep hücumda, rakibiniz hep savunmada kalır.
Arka köşelere ulaşan uzun vuruşlar, ya ön duvarın ortasına çok sert vurularak elde edilir ya da ön duvarın yüksek noktasına yumuşak “lob” vuruşlarla sağlanır.

4.Kural
SERVİSİNİZİ ÇEŞİTLENDİRİN 
En yararlı servis stili, rakibinizin omuz hizasında, yan duvarı yalayan yarım “lob” vuruşlardır.
Squash’ta tenisteki gibi sert servis, iyi rakipler karşısında hiç bir işe yaramaz.
En iyi servis yukarıda tarif edilendir. Ancak, zaman zaman servis şeklinizi değiştirip kortun ortasına düşen servisler kullanırsanız, rakibi şaşırtarak işe yarayabilir.

5.Kural
SERVİSİ PARALEL VE ÖN ALT KÖŞEYE İNECEK ŞEKİLDE KARŞILAYIN 
Normalde rakibiniz servis attıktan sonra kolayca “T” noktasına hakim olacaktır.
Squash’ta servis atmanın tek avantajı “T” noktasına hakim olmaktır. Ancak siz servisi karşılarken topu paralel ve yan duvara çok yakın olarak ön alt veya arka dip köşeye indirebilirseniz, rakibinizi “T” noktasından sürüp bu avantajını kaybettirebilirsiniz.

6.Kural
ÇAPRAZ ŞUTLAR GENİŞ AÇILI OLMALIDIR
Rakibinizin “T” noktasında olduğunu ve sizin onun arkasından çapraz vuruş yaptığınızı farz edelim (ki bu Squash’ta en çok kullanılan vuruştur) bu çapraz vuruşu tam doğru açıyla arka köşeye ulaşacak şekilde yapamazsanız, ya rakibin “T” noktasında vole ile topu almasına imkan verirsiniz ya da topunuz ön duvardan sonra arka köşeye gitmek yerine yan duvardan bant alarak kortun ortasında kalırsa “T”deki rakibinizin kolayca topu öldürmesine fırsat verirsiniz. 
Arka köşeyi bulacak doğru açılı vuruşları yapabilmek için, ön duvarda hedef aldığınız bant noktasını çok dikkatli seçmelisiniz.

7.Kural 
RAKİBİNİZİ KOŞTURUN VE YORUN 
Rakibinizin “T” noktasında olduğunu ve sizin onun arkasından çapraz vuruş yaptığınızı farz edelim (ki bu Squash’ta en çok kullanılan vuruştur) bu çapraz vuruşu tam doğru açıyla arka köşeye ulaşacak şekilde yapamazsanız, ya rakibin “T” noktasında vole ile topu almasına imkan verirsiniz ya da topunuz ön duvardan sonra arka köşeye gitmek yerine yan duvardan bant alarak kortun ortasında kalırsa “T”deki rakibinizin kolayca topu öldürmesine fırsat verirsiniz.
Arka köşeyi bulacak doğru açılı vuruşları yapabilmek için, ön duvarda hedef aldığınız bant noktasını çok dikkatli seçmelisiniz.

8.Kural 
OYUNUNUZU DAİMA ÇEŞİTLENDİRİN 
Devamlı aynı tarz oynayarak rakibinizin tarzınızı ezberlemesine fırsat vermeyiniz. Bu şekilde rakibe erken hareket etme fırsatı verirsiniz. Zaman zaman sert, zaman zaman lob veya kesik vuruşlarla rakibi şaşırtın. Böylece oyunun insiyatifi daima sizde olur.

9.Kural
GEREKSİZ HATALAR YAPMAYIN 
Özellikle rakibiniz servis atarken, riskli vuruşlar yaparak puan vermeyin.
Gösterişli vuruş ve hareketleri sadece açık farkla önde olduğunuz anlarda deneyin.
Alt çizgiye yakın oynamak gereksiz yere tenekeye vurma riskini getirir. Bundan özellikle kaçının.
Kritik anlarda maceraya girmeyin

TÜRKİYE SQUASH FEDERASYONU

Squash 2009 Yılından itibaren Türkiye Gelişmek Olan Spor Branşları Federsayonu altında faaliyet göstermektedir. Hersene düzenli olarak Türkiye şampiyonası,Geleneksel Ankara şampiyonası ve federsayon onaylı resmi puanlı bir çok turnuva düzenlenmektedir.
Avrupa takımlar şampiyonasına squash milli takımının gitmesi için federasyon tarafından destek verilmektedir. Son zamanlarda ise tesisleşme çalışmaları başlamış, Ankarada halka açık squash kortu yapılmaktadır.

TÜRKİYE SQUASH  LİGİ

2010-2011 sezonunda gayri resmi olarak düzenlenen Türkiye Squash Ligi'ne Ankara ve İstanbul'dan toplam 7 takım katılmıştır. 2011-2012 sezonunda Federasyon çatısı altında resmi olarak organize edilecek Lige Ankara ve İstanbul dışında diğer illerden de katılım olması beklenmektedir. Her takımın 4 erkek 1 bayan oyuncudan oluşması planlanan ligin, Ekim ayında başlayarak önümüzdeki günlerde fikstürü ve maç programı belirlenecektir.